Celi­akia jest gene­ty­czną chorobą. Jej charak­ter jest autoim­muno­log­iczny, który wiąże się z nietol­er­ancją glutenu. Zarówno u dorosłych jak i dzieci cho­ru­ją­cych na celi­ak­ię, gluten przy­czy­nia się do pow­sta­nia zaniku jeli­towych kosmków, a to doprowadza do wys­tąpi­enia zaburzeń wchła­ni­a­nia, niedoży­wienia oraz niedoborów odży­w­czych skład­ników w orga­nizmie. Celi­akia jest chorobą na całe życie i nie moż­na wyleczyć się z niej. Jedynie pod­stawą zapew­ni­a­ją­cych cofnię­cie się objawów jest przestrze­ganie zdrowej i zbi­lan­sowanej bezg­lutenowej diety.

Bada­nia na celi­ak­ię — zacznij od testów genetycznych
Bada­nia na celi­ak­ię — zrób testy serologiczne
Bada­nia na celi­ak­ię — kiedy zro­bić biop­sję jelita?
Bada­nia na celi­ak­ię — kiedy moż­na uniknąć biopsji?

Badania na celiakię — zacznij od testów genetycznych

Bada­nia na celi­ak­ię powin­ny rozpoczy­nać się od testów gene­ty­cznych. W dal­szej anal­izie diag­nos­ty­cznej rozsz­erza się je o inne bada­nia. Dzię­ki takiej kole­jnoś­ci postępowa­nia moż­na skró­cić całą diag­nos­tykę. Do celi­akii trze­ba mieć gene­ty­czne predyspozycje.

Zale­ca się, aby bada­nia na celi­ak­ię w formie gene­ty­cznych testów wykon­ać zwłaszcza wtedy, kiedy dana oso­ba zna­j­du­je się w grupie pod­wyżs­zonego ryzy­ka, więc wtedy, gdy:

  • najbardziej blis­cy krewni pac­jen­ta cho­ru­ją na celiakię,
  • pac­jent cho­ru­je na insuli­noza­leżną cukrzycę,
  • pac­jent cho­ru­je na zespół Dow­na, Turn­era itp., ponieważ to częs­to współwys­tępu­je z celiakią.

Badania na celiakię — zrób testy serologiczne

Testy sero­log­iczne oznacza­ją obec­ność oraz stęże­nie prze­ci­w­ci­ał, które zwyk­le oznacza się w surow­icy krwi. Badanie na celi­ak­ię w postaci testów sero­log­icznych jest przez­nac­zone dla pac­jen­tów posi­ada­ją­cych min­i­mum jeden z genów: HLA DQ2.2, DQ2.5, DQ8. Po wykaza­niu które­gokol­wiek z powyższych, konieczne będzie wyko­nanie bada­nia prze­ci­w­ci­ała sprawdza­jąc czy choro­ba jest obec­nie aktywna.

Badania na celiakię — kiedy zrobić biopsję jelita?

Biop­s­ja jeli­ta jest koniecz­na w celu rozpoz­na­nia choro­by. W celu wyko­na­nia tego bada­nia na celi­ak­ię, pobiera się wycinek z dwu­nast­ni­cy zwyk­le przy gas­troskopii. To jeden z kluc­zowych etapów w diag­no­zowa­niu celi­akii.

Badania na celiakię — kiedy można uniknąć biopsji?

Bada­nia sero­log­iczne to jeden z najważniejszych ele­men­tów, na które składa­ją się diag­nos­ty­czne kry­te­ria celi­akii. W wybranych przy­pad­kach przy­czy­ni­a­ją się one do uniknię­cia wyko­na­nia biop­sji zwłaszcza u najmłod­szych pac­jen­tów. Dzię­ki zas­tosowa­niu swoistych prze­ci­w­ci­ał dla celi­akii oraz gene­ty­cznych czyn­ników ryzy­ka moż­na w wielu przy­pad­kach rozpoz­nać celi­ak­ię. Biop­sję moż­na uniknąć, kiedy prze­ci­w­ci­ał anty-tTG zna­j­du­ją­cy się w IgA klasie będzie więcej niż dziesię­ciokrot­nie więk­sze niż w zale­canej normie, a następ­ne niein­wazyjne testy gene­ty­czne tylko potwierdzą wys­tępowanie choroby.